Bağımsızlık Yolu Parti Meclis Üyesi Cansu N. Nazlı, doğal olmayan bir ölümün intihar denmesi ile cinayet denmesinin aynı derecede ihtimal olduğunu ve etkin soruşturulması gerektiğini ifade etti. Şüpheli kadın ölümlerinin kesin cinayet olduğunu iddia etmediklerini ancak, cinayet olma ihtimalinin de intihar olma ihtimali kadar güçlü olduğunu ve soruşturmalar derinleştirildikçe cinayet vakalarının ortaya çıktığını dile getirdi.
Bağımsızlık Yolu Omorfo Bölge Sorumlusu Celal Özkızan ve Bağımsızlık Yolu Parti Meclis Üyesi Cansu N. Nazlı, Emeğin Gündemi Programına katılarak “Şüpheli Kadın Ölümleri” konusunu irdelediler.
Nazlı: Şüpheli Kadın Ölümleri Polis Tarafından Etkin Soruşturulmalı
Bağımsızlık Yolu Parti Meclis Üyesi Cansu N. Nazlı, geçmişte birçok kadın ölümünün intihar olarak kapatıldığını ve bugünkü deneyimlerle geriye dönük bakıldığında cinayet şüphesi taşıyan pek çok dosyanın olabileceğini belirtti. “Akile’nin meselesine kadar, hatta o da dahil, polisin ciddiyetle bir soruşturma yürütmediği ve peşinen intihar olduğuna karar verip ona uygun şekilde dosyayı tamamladığı süreçler söz konusuydu,” diyen Nazlı, doğal olmayan bir ölümün intihar denmesi ile cinayet denmesinin aynı derecede ihtimal olduğunu ve etkin soruşturulması gerektiğini ifade etti. Şüpheli kadın ölümlerinin kesin cinayet olduğunu iddia etmediklerini ancak, cinayet olma ihtimalinin de intihar olma ihtimali kadar güçlü olduğunu ve soruşturmalar derinleştirildikçe cinayet vakalarının ortaya çıktığını dile getirdi.
Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi Konusunda Devletin Etkin Bir Mekanizma Kuramaması Şüpheli Kadın Ölümlerinin Vahametini Artırıyor
Nazlı, şüpheli kadın ölümlerinin sosyolojik boyutuna dikkat çekerek, erkek egemen toplum düzeni ve kadına yönelik şiddetin yaygınlığının bu durumun önemli nedenlerinden biri olduğunu söyledi. Nazlı, kadına yönelik şiddetin önlenmesi konusunda devletin etkin bir mekanizma kuramamasının şüpheli kadın ölümlerinin vahametini artırdığını vurguladı.
Etkili Soruşturma Yürütülmemesinin En Önemli Nedenlerinden Biri Ciddi Anlamda Personel ve Altyapı Yetersizliği
Polisin soruşturma aşamasındaki eksikliklerinin şüpheli ölümlerin aydınlatılmasını doğrudan engellediğini belirten Nazlı, özellikle geçmişe dönük olarak da bu sorunların devam ettiğini ifade etti. Ceza hukuku sistemimizde soruşturma tahkikat safhasının polisin münhasır yetkisinde olduğunu hatırlatan Nazlı, etkili soruşturma yürütülmemesinin en önemli nedenlerinden birinin ciddi anlamda personel ve altyapı sorunu olduğunu dile getirdi.
Nazlı, soruşturmanın gizliliği ilkesinin suistimal edildiğini ve bu durumun keyfiliğe yol açtığını savundu. Müşteki yakınlarına ve avukatlara en temel bilgilerin dahi verilmemesinin polisin keyfi bir tutumu ve ihmali olduğunu düşündüğünü söyledi. Kurumların hafızası olduğunu ve yeterince üstüne gidilmeyen şüpheli kadın ölümlerinin intihar sanılmasının bir genel kabul haline geldiğini belirtti.
Polisin Sivile Bağlı Olmaması Büyük Engel
Cansu N. Nazlı, polisin sivile bağlı olmamasının mevcut sorunların temel nedeni olduğunu düşündüğünü net bir şekilde ifade etti. Polisle ilgili şikayetlerde soruşturmaların şeffaf yürütülmediğini, disiplin cezaları hakkında bildirim yapılmadığını belirtti. Nazlı, polisin sivile bağlı olması halinde birçok sorunda iyileşme görüleceğini ve bunun sadece şüpheli kadın ölümleriyle değil, polisteki diğer sıkıntılı durumlar, ihmaller, yasa dışı meseleler ve hatta özlük hakları ve terfilerle ilgili bile denetim mekanizmalarının oluşmasına katkı sağlayacağını savundu.
Göçmen Kadınların Durumu Daha Vahim
Şüpheli ölen bir kadının aynı zamanda yabancı ve göçmen olması durumunda, ölümünün ciddiyetle soruşturulmamasının daha olası hale geldiğini vurgulayan Nazlı, buna emekçinin partisi olarak dikkat çekmek istediklerini söyledi. Özellikle üçüncü ülkelerden gelen çalışma izinli kadınların yaşamlarının devlet tarafından ciddiye alınmadığını, korunmadığını ve işverenlerinin inisiyatifine bırakıldığını belirtti. Emek sömürüsünün yüksek olduğu yerlerde kadınların yaşamlarının da emekleri gibi değersizleştiğini ifade etti.
Gece Kulüplerinde Seks İşçiliği Değil Seks Köleliği Var
Nazlı, gece kulüplerinin bu durumun en uç örneği olduğunu ve burada seks işçiliği değil, seks köleliği söz konusu olduğunu dile getirdi. Kadınların kilit altında tutulduğunu, pasaportlarına polis tarafından el konulduğunu ve borçlandırılarak çalıştırıldığını anlattı. Gece kulüplerinde pek çok şüpheli ölümün intihar denilerek kapatıldığına dikkat çekerek, bu kadınların yaşarken şiddete ve sömürüye maruz kaldıkları için ölümlerinin daha şüpheli olduğunu belirtti. Bağımsızlık Yolu olarak gece kulüplerindeki tüm kadın ölümlerini şüpheli ölüm olarak gördüklerini ve bu ölümlerin etkin soruşturulması için mücadeleye devam edeceklerini vurguladı.
Neoliberal, Muhafazakar Politikalar Kadına Yönelik Şiddeti ve Kadın Cinayetlerini Arttıran Unsurlardan Biri
Neoliberal, muhafazakar politikaların kadına yönelik şiddeti ve kadın cinayetlerini artırdığını söyleyen Nazlı, bunun Türkiye ile de bağlantılı olduğunu, Türkiye’den dayatılan muhafazakarlaşma ve dinsel gericilik politikalarının kadın özgürleşmesinin önünde engel teşkil ettiğini belirtti. Ancak sorunun sadece bu bağlantılarla sınırlı olmadığını, güney Kıbrıs’ta ve dünyanın her yerinde kadın cinayetleri ve şüpheli kadın ölümleri olduğunu ve buna karşı mücadele edilmesi gerektiğini söyledi.
Kadına Yönelik Şiddet Birimi, Köy Karakollarına Kadar Teşkilatlandırılmalı
Nazlı, şiddete uğrayan birçok kadının cinayete kurban gitmeden önce polise şikayetleri bulunduğunu, ancak polisin bu şikayetleri ciddiye almamasının, hatta şikayet süreçlerinde kadınlara zorluk çıkarılmasının daha fazla şiddete ve ölüme yol açabildiğini belirtti.
2018’de Lefkoşa’da açılan Kadına Yönelik Şiddet Birimi’nin tüm ilçelerde açılmadığına dikkat çeken Nazlı, Bağımsızlık Yolu olarak bu birimlerin merkezden köy karakollarına kadar teşkilatlandırılması gerektiğini savundu.
Ülkede hiçbir şiddet önleme merkezi bulunmamasının ciddi bir eksiklik olduğunu vurgulayan Nazlı, şiddet önleme merkezlerinin şiddete uğrayan kadınlara sosyal, psikolojik, güvenlik ve hukuki destek sağlayacak tek bir merkez olmasının önemini vurguladı. Ayrıca, Lefkoşa Türk Belediyesi’nin tek sığınma evi dışında devlet tarafından kurulan hiçbir sığınma evi olmadığını hatırlatarak, şiddet mağduru kadınların, özellikle de dar gelirli kadınların güvenli bir yaşam kurabilmeleri için devletin sığınma evleri açmasının kritik olduğunu belirtti.
Asgari Ücretin En Düşük Kamu Maaşına Eşitlenmesi Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Önemli Bir Talep
Doğrudan ilgili olmasa da, asgari ücretin en düşük kamu maaşına eşitlenmesinin, kadına yönelik şiddetle mücadelede önemli bir talep olduğunu söyleyen Nazlı, kadınların şiddet gördüğü ortamdan uzaklaşıp kendi hayatlarını kurabilmeleri için yeterli gelire sahip olmalarının elzem olduğunu belirtti.
ALO 183 hattının 7/24 esasına göre çalışacak altyapıya kavuşturulması gerektiğini, kamusal toplu taşımanın gelişmesinin, kadınların sosyal hizmetlere ve diğer destek mekanizmalarına ulaşımını kolaylaştıracağını ifade etti.
Özel Sektörde Sendikalaşma Eksikliği Şiddete Uğrayan Kadınların Durumunu Zorlaştırıyor
Özel sektörde sendikalaşma eksikliğinin şiddete uğrayan kadınların durumunu zorlaştırdığını belirten Nazlı, 10 ve üzeri çalışan olan iş yerlerinde sendika çalıştırma yasağının kaldırılması gerektiğini söyledi.
Son olarak, Nazlı yasama organına da görev düştüğünü vurgulayarak, kadına yönelik şiddetin Ceza Yasası’nda özel bir suç olarak tanımlanmasının ve “yüz kızartıcı suç” kapsamına alınmasının önemli bir eksiklik olduğunu ifade etti. Bu şekilde, şiddetin kendine özgü özelliklerinin, yasalarda yer alması ve yargılama süreçlerinin bu bağlamda yürütülmesi gerektiğinin altını çizdi.
Özkızan: Şüpheli Ölümler Bir Bütün Olarak Ele Alınmalı
Bağımsızlık Yolu Omorfo Bölge Sorumlusu Celal Özkızan, şüpheli ölüm meselesinin sadece kadınlara özgü bir durum olmadığını, ancak toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklı olarak kadın ölümlerinde daha farklı bir hassasiyet geliştirmenin normal olduğunu söyledi. Geçmişte intihar denilerek kapatılan pek çok şüpheli kadın ölümünün sonradan cinayet olduğunun ortaya çıkmasının, polisin bu konularda daha hassas davranmasını gerektirdiğini belirtti.
Özkızan, genç bir kişinin herhangi bir hastalık olmaksızın vefat etmesinin, doğal olarak “ne oldu” sorusunu akıllara getireceğini belirtti. Bu durumun, toplumda aktif rol oynayan bir gazeteci veya siyasetçinin beklenmedik ölümüyle benzer bir şüphe uyandırması gerektiğini ifade etti. “Aynı şekilde biz de diyoruz ki kadınlar için bu süreç geçerli olduğunda da sormamız gereken şey bunun cinayet olma ihtimali var mıdır sorusudur,” diyerek, bu tür ölümlerin mutlaka derinlemesine soruşturulması gerektiğini savundu.
Polisin İhmalkarlığı ve Güvensizlik Ortamı
Polis soruşturmalarındaki gizlilik ilkesinin bir mazeret haline dönüştüğünü ifade eden Özkızan, polisin geçmişteki olumsuz pratiklerinin bu gizlilikle ilgili kaygıları artırdığını vurguladı. Akile ve Hacer davalarında mahkemenin dahi polisin soruşturmayı düzgün yürütmediğini, delillerin toplanmasında ihmallerde bulunduğunu tespit ettiğini hatırlattı. Özkızan, bu tür ihmallerin bir soruşturmaya tabi tutulması gerektiğini ve polislerin işlerini ciddiyetle yapmalarının sağlanması için bir denetim mekanizmasının şart olduğunu dile getirdi.
Polis Sivile Bağlı Olmalı
Polisin sivile bağlı olmamasının pek çok karmaşıklığa yol açtığını belirten Özkızan, mevcut kamu düzeninden dolayı karamsar düşüncenin anlaşılır olduğunu ancak durumun zaten daha kötüye gidemeyecek bir noktada olduğunu savundu. Polisin teknik olarak Türkiye Devleti’ne bağlı olmasının ve Türkiye’deki adalet pratiğinin güven verici olmamasının da bu duruma etki ettiğini söyledi. Özel sektördeki yozlaşma, kanun dışı işler, çalışan haklarının ihlali gibi konularda da benzer sorunların yaşandığını belirten Özkızan, kamunun denetlenebilir bir yapıya sahip olmasının, en azından “yakınabileceğimiz” bir alan yaratması açısından önemli olduğunu ifade etti.
Gece Kulüpleri Kapatılsın
Gece kulüpleri meselesinin daha da sıkıntılı olduğunu dile getiren Özkızan, buralarda insan kaçakçılığı olduğunu, kadınların pasaportlarına el konulduğunu ve özgürlüklerinden mahrum bırakıldığını belirtti. “Gece kulübü diye bir şey olmaması gerekir bu şekildeki bu haliyle Kıbrıs’ın kuzeyinde. O yüzden gece kulüpleri kapatılsın diyoruz,” diyen Özkızan, bu gerçeklik sürerken polisin buralara yaklaşımının daha da hassas olması gerektiğini vurguladı.
Polisin Sendikalaşması Çok Önemli
Özkızan, tüm bu eleştirileri yaparken polislerin güvencesiz koşullarda çalıştığını ve demokratik olarak mevcut yönetime bağlı olmamalarından ötürü Türkiye’nin gölgesinde çalıştıklarını bildiklerini ifade etti. Kamudaki yozlaşmanın sendikalar ve memurlar aracılığıyla dile getirilebildiğini, ancak poliste bunun mümkün olmadığını belirtti. Birçok vicdanlı polisin gördüğü yanlışlıklara ses çıkaramadığını ve bu durumun insan onuruna yakışmadığını söyledi.
Bu nedenle, polisin sendikalaşmasının çok önemli olduğunu vurgulayan Özkızan, sendikal örgütlenmenin polislerin hem çalışma koşullarını iyileştireceğini hem de işlerine olan saygılarını ve onurlarını artıracak bir otonomi sağlayacağını dile getirdi. Eleştirilerinin yapısal sorunlara yönelik olduğunu, polis memurlarını düşmanlaştırmak amacı taşımadığını da sözlerine ekledi.